Có những món đặc sản chỉ cần nghe tên gọi là có thể hình dung ra hương vị. Thế nhưng cũng có món dù nhắc đi nhắc lại bao nhiêu lần cũng chẳng thể tượng tượng nổi hình thù, nguồn gốc của chúng ra sao. Don – đặc sản của tỉnh Quảng Ngãi là một trong những món ăn như thế. Về Quảng Ngãi, du khách sẽ được nghe giới thiệu nhiều đến món ăn có tên gọi nghe rất lạ tai này. Dù mộc mạc, dân dã nhưng món đặc sản này rất được người dân nơi đây ưa chuộng.
Món đặc sản bình dân nhất định phải thử khi đến Quảng Ngãi
Don là món ăn không chỉ có cái tên lạ mà còn mang cả hơi thở và cuộc sống của con người Quảng Ngãi. Tùy vào sở thích ăn uống cũng như khẩu vị mà mỗi thực khách sẽ có cảm nhận riêng về don. Nhưng chắc chắn món ăn sẽ mang đến sự trải nghiệm mới lạ về vị giác. Mỗi khi có dịp ghé thăm miền đất Quảng Ngãi, du khách đừng quên thưởng thức món don đặc biệt này.
Don thuộc họ nhuyễn, thể hai mảnh, vỏ nửa đen nhạt nửa vàng lợt, hình quả trám. To bằng móng tay út người lớn, dài hơn một phân. Vỏ don thường mỏng hơn các loài ốc khác. Ruột don màu vàng và có những tua hồng bao quanh. Don nằm sâu dưới cát (khoảng 5 phân). Mỗi năm chỉ nổi lên một lần với mực nước ngập khoảng một mét.
Món don tuy mộc mạc, lại không cầu kì, và được chế biến theo công thức giản dị. Mà không trùng lặp với bất kì món ăn nào trên đất nước ta. Sau khi được cào về, người ta ngâm don, rửa sạch sẽ rồi cho vào nồi nước sôi. Khuấy mạnh và đều tay liên tục cho don hả miệng. Sau đó nước luộc don được cho vô một cái nồi khác. Nêm nếm vừa ăn tùy theo khẩu vị của mỗi người.
Món ăn thích hợp cho những ngày nắng nóng
Riêng con don để ở rổ, rồi đãi lấy ruột (nếu nhà nào thích ăn béo thì có thể phi hành tỏi). Sau đó bẻ bánh tráng sống cho vào tô. Đổ nước don vào rồi cho con don vô, rắc thêm hành tây, hành lá, ớt xiêm và rải rác vài hột tiêu xay nhuyễn. Rồi bẻ bánh tráng nướng vào, cộng với tép tỏi Lý Sơn và mùi cay thơm của ớt hiểm. Món này cực kỳ ngon miệng cho những ngày hè nắng nóng.
Món don tuy mộc mạc nhưng lại có sức hấp dẫn không thể thay thế được. Chính hương vị nguyên sơ của những con don nhỏ bé cũng làm nên nét đặc trưng ẩm thực của một vùng miền.
Ngày nay, món don đã dần được mở rộng ra một số tỉnh thành trong cả nước. Tuy nhiên vì con don chỉ xuất hiện theo mùa, lại khó đánh bắt. Nên món ăn đặc biệt này vẫn còn lạ lẫm đối với rất nhiều thực khách. Nếu có dịp đến Quảng Ngãi vào mùa don, bạn đừng ngần ngại tìm và thưởng thức ngay món ăn dân dã mà khó quên này.
Món ngon Quảng Ngãi đậm đà tình người
Nếu có may mắn được đến Quảng Ngãi vào đúng mùa don, du khách hãy tranh thủ thưởng thức món ăn đặc biệt này. Vào những thời điểm khác trong năm, người Quảng Ngãi thường thay don bằng hến. Dù 2 loài này có cùng họ với nhau. Nhưng nếu trong bát không phải con don có màu vàng với những tua hồng bào quanh. Thì món ăn dù có thêm bao nhiêu gia vị cũng chẳng thể nào đúng kiểu.
Để thay đổi khẩu vị, du khách thử thưởng thức món don xào hoặc cháo don đơn giản mà cực kỳ ngon. Ở những nơi khác đôi khi cũng có món don. Nhưng khi ăn thử, người tinh ý vẫn nhận ra don có vị tanh. Cho dù đã ướp rất nhiều gia vị. Nếu có dịp ghé Quảng Ngãi, bạn có thể thưởng thức món don này tại khu đối diện Núi Bút, hoặc dọc đường Quang Trung hay Trần Hưng Đạo.
Có thể nói món don như đặc tính của người đất Quảng, không cầu kỳ, không đắt đỏ. Cái ngon tự nhiên đến từ vị ngọt thanh lạ của con don trên mảnh đất quê hương. Nó đã tạo nên một đặc sản, một niềm tự hào của ẩm thực Quảng Ngãi. Mộc mạc, dân dã song canh don gần như chứa đựng tất cả con người. Cũng như tình cảm và văn hóa của vùng đất núi Ấn sông Trà này.
