Một nét văn hoá đặc trưng của Sapa, Lào Cai đó là rượu San Lùng, du khách đến tham quan nơi đây không thế không thưởng thức rượu San lùng này. Theo truyền thuyết, từ lâu, loại rượu có tên San lùng đã khiến bao người ngây ngất mỗi khi đến thăm đồng bào người Dao. Người ta thường nói: San lùng là loại rượu ngon do trời đất ban tặng, uống một giọt là muốn uống thêm. Giọt rượu ngon không chỉ mang ý nghĩa ẩm thực, mà còn mang ý nghĩa văn hóa tinh thần đặc trưng của con người nơi đây.
Lịch sử của rượu San Lùng
Người dân nơi đây truyền tụng rằng rượu San Lùng là rượu của trời, của các đấng thần tiên. Đây là loại rượu quý chỉ để dùng cúng bái trời đất, tổ tiên, lễ Tết, hội hè, cưới hỏi và thiết đãi bạn hiền. Rượu San Lùng được chế biến rất công phu, nguyên liệu từ thóc nươg và hạt cao lương đỏ luộc chín. Rượu ủ bằng loại men lá gia truyền có đủ vị thảo dược của núi rừng; có vị phòng chống lạnh, trừ cảm, có vị làm lưu thông khí huyết… Rượu nấu bằng cách chưng cách thuỷ.
Rượu không thể lẫn với bất kỳ một loại rượu nào khác. Rượu có màu trong suốt, mùi thơm đặc trưng, có vị đậm đà êm dịu. Khi uống có cảm giác lâng lâng sảng khoái không bao giờ bị u mê, nhức trán, đau đầu. Chỉ có người Dao đỏ thôn San Lùng, xã Bản Xèo, Huyện Bát Xát – tỉnh Lào Cai mới làm ra được rượu San Lùng. Vì rượu ngon là bởi nguồn nước ở đây,nguyên liệu, men lá truyền thống và cách chưng cất cách thủy..
Đặc sản rượu Lào Cai
Ngày lành tháng tốt hiện lên Ba rồng xuống hút rượu tiên về trời. Ấy là khi trời mưa, nắng, người ta thường thấy xuất hiện một chiếc cầu vồng như ba vòi nước hút từ dòng suối chảy ra từ lòng nùi Pò Sèn ngược lên trời.
Người Dao đỏ gọi ba vòi nước đó là San Lùng, nghĩa là ‘tam long’; địa danh ấy là San Lùng. Là vùng đất có rồng thiêng, nên đồng bào đến ở lập thành làng bản. Đồng thời, sinh sống bằng nghề làm nương nấu rượu. Rượu San lùng là loại rượu quý chỉ để dùng cúng bái trời đất tổ tiên, lễ, tết, hội hè; cưới hỏi và để đãi bạn hiền.
Thưởng thức rượu
Rượu này có hương thơm, vị đậm đà mau làm lan toả sự đê mê tới lục phủ ngũ tạng, tới chân tơ kẽ tóc. Sau tiệc rượu, ta có cảm giác lâng lâng sảng khoái, không u mê đau đầu. Mới một giọt đã mềm môi, làm ta muốn thêm giọt nữa.
Uống rượu buổi sáng, sẽ như có vị thần sức mạnh hỗ trợ ở hai vai. Nên làm lụng cả ngày không hề mệt mỏi. Nếu vào buổi tối uống cùng bạn, sẽ như có sợi dây vô hình ràng buộc tình yêu thương khăng khít. Trong lòng mỗi người tào dâng lời hay ý đẹp nói lên những gì lúc khác chưa nói được.
Hướng dẫn cách chế biến rượu
Rượu được chế biến rất công phu. Nguyên liệu tuyển chọn kỹ từ thóc nương vào sữa ở độ dẻo. Trước khi nấu, người ta ngâm thóc thành mộng và chưng ủ cùng cao lương thảo dược. Men đủ vị thảo dược của núi rừng, có vị phòng chống lạnh, trừ cảm,có vị làm cho lưu thông khí huyết, giảm đau nhức khớp, có vị làm cho không đau đầu. Rượu được chưng cách thuỷ hai lần, Lần thứ nhất là khử tap và lọc cốt. Lần thứ hai làm lạnh bằng những lá thơm của núi rừng với nước suối Pò Sèn, thế mới ra được rượu và chỉ có người San Lùng mới làm ra rượu San Lùng thơm, ngon, êm dịu.
