Văn hóa uống trà của người Việt có thể nói là có từ lâu đời, không thể nói nét văn hóa này bắt nguồn từ khi nào nhưng từ những câu chuyện cổ tích xa xưa, chúng ta đã thấy sự xuất hiện của những chiếc ấm trà. Không chỉ thưởng thức trà tươi, người Việt còn sáng tạo ra nhiều loại đồ uống khác như trà chanh, sữa, đá, vani hay cocktail không cồn, cocktail trà … Du nhập vào miền Nam, thức uống mang đậm bản sắc văn hóa miền Bắc này đã trở nên thật bình dị và gần gũi. Thưởng thức bát phở, ngồi nhâm nhi tách trà, chia sẻ câu chuyện đã làm nên nét đẹp trong văn hoá Việt Nam.
Mục Lục
Trà trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày
Văn hóa và nghệ thuật uống trà của người Việt có lẽ chẳng mấy khi được các tờ báo hay tạp chí nước ngoài nói đến hoặc cũng không danh tiếng vang xa như Trà Đạo Trung Hoa, Trà Đạo Nhật Bản. Nhưng đối với chúng ta, văn hoá trà Việt Nam đã hằng sâu vào tâm trí của mỗi người và mỗi gia đình như một lẽ tự nhiên.
Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, tập tục uống trà vẫn giữ được nét đẹp riêng của nó. Từ thời xa xưa, ông cha ta đã sử dụng trà như là một thứ nước uống hằng ngày. Vào mỗi bữa sáng khi mới thức dậy, việc đầu tiên của các bậc đi trước chính là đun nước pha một ấm trà.
Thưởng trà như một thói quen đã hằn sâu vào những hoạt động thường ngày của người dân Việt Nam lúc xa xưa hay bấy giờ. Trà không chỉ phục vụ cho việc giải khát mà nó còn giúp thanh lọc cơ thể và tâm hồn người thưởng trà.
Văn hoá uống trà của người Việt
Thưởng thức trà xanh, trà đen
Trà đạo ở Việt Nam không phổ biến, bởi người thưởng trà không coi uống trà là đạo. Đây còn nhằm mục đích giải khát. Thế nên, trà được đà cứ len lỏi, xâm nhập vào mọi ngóc ngách của đời sống.
Trà xanh (mới hái) và trà đen (sao khô) là hai dạng nguyên chất và phổ biến nhất. Dù có nhiều tác dụng, nhưng nhụm trà sau bữa ăn vẫn cốt. Để xua mùi thực phẩm và mau tiêu những món nhiều dầu mỡ.
Dọc khắp Bắc – Trung – Nam, trà được trưng dụng từ trong nhà ra đến vỉa hè. Ngày thường cũng như mọi dịp lễ hỏi hay buổi đàm đạo cấp cao.
Hãm chè vô cùng đơn giản, nhưng để ngon thì không phải ai cũng biết cách. Trà tươi chỉ việc rửa sạch, đun sôi nhưng đừng để quá lâu kẻo đắng. Trà đen phải tráng qua một lượt nước nóng để gạn bỏ bụi mốc. Sau đó tưới nước sôi bên ngoài ấm tích trong khi hãm để cấp đủ nhiệt.
Người sành sỏi còn sưu tầm nhiều thứ trà cụ, tuyển chọn những loại tuyệt hảo. Để thỏa mãn thú thưởng trà của mình. Còn với người lao động, chỉ cần ly trà ấm nóng mùa đông; bỏ thêm vài ba viên đá (trà đá) giải khát mùa hè là đủ.
Thưởng thức trà chanh
Loại trà này phổ biến ở miền Bắc, sử dụng trà mộc kết hợp với hương nhài, vài lát chanh và khay đá mát lạnh. Trên những con đường Nguyễn Trãi, Trần Đại Nghĩa (Hà Nội)… vào mùa hè, cứ nườm nượp người ôm ly trà chanh lề phố. Tri kỷ của trà chanh thường là đĩa hướng dương mà nhiều dân tứ xứ còn gọi là “hạt giời”.
Riêng ở phố Tạ Quang Bửu (Hà Nội), trà chanh còn được nâng lên tầm cao mới; sáng tạo thành “chanh tuyết, chanh lắc, chanh phê”… Người bán thêm vị cafe, muối tinh, hương nhài vào trà chanh. Sau đó dùng chiếc lắc tay chuyên dụng của “bartender” để tạo bọt và trộn lẫn mọi phân tử cấu thành.
Thưởng thức trà sữa
Nếu trà chanh độc chiếm ở miền Bắc, thì trà sữa lại chiếm thế thượng phong ở miền Nam và khu vực từ Đà Nẵng trở vào. Phố người Hoa ở Sài Gòn là nơi tụ họp đông đủ nhất.
Đa số tín đồ của trà sữa là học sinh hay sinh viên. Để thực khách lai rai, chủ quán thường thêm thạch đen, thạch 6 màu, khúc bạch, trân châu, rau câu, củ năng… cho dư phần hương vị.
Thưởng thức trà ướp thảo dược
Lui vào những cửa hàng trà đạo, đặc biệt là vào mùa lạnh, bạn dễ dàng tìm thấy các loại trà thảo dược. Hầu hết chúng đều có tính ấm, vị cay như gừng, mật ong, quế chi, tiểu hồi, đại hồi, cam thảo, hoa hoè, lá trà tiên, lá dứa thơm, cố chỉ và hoa cúc nút.
Thảo dược có thể tán nhỏ, nghiền thành bột hoặc để cả miếng. Trà pha có thể là trà mộc, dạng túi lọc hoặc bột. Tuy nhiên, nước hãm phải thật sôi để giải phóng mọi thành phần tinh túy. Không chỉ giúp tinh thần thư thái, trà ướp. Nó còn có tác dụng chữa cảm mạo, phòng cao huyết áp, giảm đau hay nhuận tràng…
Thưởng thức Mocktail và cocktail trà
Công việc bận rộn khiến nhiều người không có thời gian để đun nước, pha trà và đợi ngấm. Đây cũng là lý do ra đời trà túi lọc – một loại trà đen xay thành bột và đựng trong gói giấy thấm.
Không chỉ lấp đầy cơn khát với ly trà thả túi lọc. Bạn còn có thể chế biến chúng thành trà chanh, trà sữa và mật ong…Thậm chí là đổi vị với mocktail và cocktail ngay tại nhà.
