Múa xòe là một nghệ thuật múa truyền thống nổi tiếng của dân tộc Thái. Múa xòe là điệu múa đã từng được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam. Điệu múa này thể hiện được những nét tinh tế và đẹp đẽ trong văn hóa truyền thống lâu đời của người Thái. Nghệ thuật múa truyền thống này được xem như 1 món ăn tinh thần không thể thiếu của họ, giúp gắn kết mọi người lại với nhau sau những ngày làm việc mệt mỏi. Múa xòe cũng là nơi mà mọi người có thể gửi gắm những tâm tư, tình cảm và mong muốn của mình vào trong đó.
Mục Lục
Đặc sắc các điệu xòe Thái
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, xòe Thái được các cộng đồng người Thái gọi theo nhiều cách khác nhau: xe, xé, xóe, xòe, múa xòe, múa Then, mố… Chủ nhân của nghệ thuật xòe là cộng đồng người Thái trắng và Thái đen ở Tây Bắc Việt Nam. Họ cư trú tập trung tại các tỉnh Điện Biên, Lai Châu, Sơn La; Yên Bái, Hòa Bình và khu vực miền Tây Thanh Hóa, Nghệ An.
![Các điệu xòe được hình thành từ múa tín ngưỡng trong nghi lễ](https://mtntrip.com/wp-content/uploads/2021/11/khanh-ngan-1-1539575341.jpg)
Từ năm 1945 trở về trước, người Thái trắng gọi các hình thức múa hát của mình là xe (tiếng Thái nghĩa là múa), người Thái đen gọi là mố. Tuy nhiên, hiện nay, rất ít người gọi theo cách phát âm cổ này. Họ thường gọi là xòe Thái theo cách gọi thường dùng trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
Các điệu xòe được hình thành từ múa tín ngưỡng trong nghi lễ. Cách điệu những động tác trong cuộc sống sinh hoạt, lao động, sản xuất… của đồng bào Thái Tây Bắc. Nghệ nhân, nhà nghiên cứu văn hóa Thái Lò Văn Biến cho biết, theo thống kê; đến nay, người Thái có trên 36 điệu xòe. Thế nhưng tựu chung bắt nguồn từ 6 điệu xòe có trước (còn gọi là xòe cổ). Những điệu xòe này không chỉ đơn thuần để biểu diễn, còn mang quan niệm về cách sống; cách nghĩ, nếp sinh hoạt của cộng đồng người Thái bao đời nay. Đó là điệu xoè vòng (xé voóng) – biểu hiện sự đoàn kết gắn bó cộng đồng. Biểu diễn điệu xoè là các thành viên nắm tay nhau múa trên một vòng tròn quanh đống lửa.
Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia
Đã từ bao đời nay, múa xoè là một phần quan trọng trong đời sống của dân tộc Thái Sơn La nói riêng và vùng Tây Bắc nói chung. Múa xòe là kết quả sáng tạo nghệ thuật đặc sắc. Nó xuất phát từ đời sống văn hóa tinh thần phong phú của đồng bào. Thể hiện sự gắn kết cộng đồng sắt son, bền chặt.
![Múa xoè là một phần quan trọng trong đời sống của dân tộc Thái](https://mtntrip.com/wp-content/uploads/2021/11/6102019huyen43-scaled.jpg)
Nghệ thuật xoè Thái đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia. Đây là cơ hội để điệu xòe Thái trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc. Từ đó thu hút đông đảo du khách tham gia trải nghiệm mỗi khi đến với Sơn La và vùng Tây Bắc. Trong các ngày lễ, ngày tết, lễ hội và những sự kiện quan trọng của đồng bào dân tộc Thái đều không thể thiếu điệu múa xòe.
Phần thi múa xòe
Những người tham gia múa xoè, tay trong tay, chân bước nhịp nhàng theo tiếng cồng; tiếng chiêng, tiếng trống, tiếng bài hát “Inh lả ơi”, “múa xoè hoa”… vang vọng núi rừng. Trong chương trình Hội Xuân dâng Bác lần thứ nhất năm 2020, do Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố tổ chức vào ngày mùng 4 tết Canh Tý, tại Quảng trường Tây Bắc, phần thi múa xòe được dàn dựng công phu với hàng ngàn diễn viên tham gia biểu diễn, đã tạo điểm nhấn ấn tượng trong lòng nhân dân và du khách.
Phần thi thêm một lần nữa thể hiện nét đẹp riêng có của những điệu múa xòe, giúp du khách hiểu thêm về nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Thái ở Sơn La, cũng như vùng đất, con người Sơn La thân thiện, mến khách.